ممکن است کمی اغراق آمیز به نظر برسد که ادعا کنیم میتوان به خاطر عادت کشیدن دایره روی تکههای کاغذ، عاشق یک فرهنگ و مذهب شد. اما هرچه به ژاپن بودایی، ذن و سنت انزو نزدیکتر شویم، بیشتر میتوانیم نتیجه بگیریم که چنین احساس و علاقهای بیجا نخواهد بود.
کشیدن نقاشیهای ensō (دایره ای) در قرن نهم در ژاپن آغاز شد. این آثار ممکن است شبیه اثر «هنری» به نظر برسند، اما مانند بیشتر خلاقیتهای فرهنگی بودایی، در واقع ابزارهایی برای رشد روانی-روحی هستند. بودیسم هیچ مفهومی از هنر در نزد خود ندارد، بلکه انزو یک عمل درمانی است که برای کمک به ما در رسیدن به حالتی از آرامش، قدردانی، شگفتی و بی باکی طراحی شده است. این کار امتداد فلسفه است و هدفش روشنگری ماست.
بر اساس ذن بودیسم، منبع اصلی آشفتگی ما از عدم توانایی در قرار دادن خود و چالشهایمان در زمینههای واقعی و گستردهترشان ناشی میشود. ما مستعد این هستیم که بیش از حد به نگرانی های خود نزدیک شویم و در مقیاس منیت و اهمیت خود در کل اغراق کنیم. این وضعیت صرفاً بیهوده نیست، بلکه بیهوده و دردناک است. ما چیزهایی را توهینآمیز قلمداد میکنیم که بههیچ وجه چنین منظوری ندارند، خودمان را خسته میکنیم و سعی میکنیم برجسته شویم و در نتیجه از آمیزهای از غرور نابجا و حس اشتباه تحقیرشدگی رنج میبریم.
بودیسم مدام تلاش میکند از طرق مختلف ما را لا یک دیدگاه جهانشمول آشتی دهد. انزو یکی از این راههای گوناگون است. در حالت آشفتگی، بودیسم به یک تمرینکننده ذن توصیه میکند که یک فضای آرام، یک ورق بزرگ واشی (کاغذ ژاپنی نازک) و یک قلم موی جوهر پیدا کند و سپس در یک یا دو حرکت، یک دایره را با هدف هدایت ذهن خود به سمت کلیت ترسیم کند. بسیاری از انزوها با اشعار کوتاه فلسفی یا جملات قصار همراه هستند. برای مثال در این مورد راهبه و معلم ژاپنی ریونن گنسو بهطور مشخص به ما میگوید:
«وقتی خودت را کاملاً درک کنی، دیگر چیز مفردی وجود نخواهد داشت»
به عبارت دیگر، در لحظههای روشن آگاهیمان، میتوانیم بر وسواس خود نسبت به «من» خویشتن غلبه کنیم. ما میتوانیم خود را در دایره واقعی هستی و زمان ببینیم، و بنابراین نیازی نیست که برای وضعیت خود، کوتاهی زندگی، کم بودن دستاوردها و تعداد نقصهایمان غصه بخوریم و ناله کنیم.
یک انزو روی دیوار ما به حفظ تعادل ما کمک میکند. در میان آشفتگی، میتوانیم نگاهی به ضربه جسورانه قلم موی ساده بیندازیم و درک خود نسبت به مکان ناچیز رستگارانهای که ما و مشکلاتمان در وسعت جهان اشغال کردهایم را بازیابی کنیم.
دیدگاه خود را بنویسید