فقط رنگ چشم‌ها یا شخصیت اجتماعی شما نیست که ممکن است به فرزندان و نوه‌هایتان منتقل شود. آنچه می‌خورید، یا نمی‌خورید، نیز می‌تواند به فرزندان شما و حتی نسل‌های آینده منتقل شود. اما محققان تازه شروع به درک چگونگی این انتقال کرده‌اند.

از دیرباز نشان داده شده است که فرزندان افرادی که با قحطی مواجه شده‌اند - مانند قحطی زمستان هلند در طول جنگ جهانی دوم یا قحطی بزرگ چین در دهه 1960 - بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های سلامتی مانند چاقی، دیابت و حتی اسکیزوفرنی هستند. جیووانی تورلتو، استادیار نفرولوژی کودکان در دانشکده پزشکی دانشگاه تولین، می‌گوید: «ما می‌دانیم که اگر والدین با گرسنگی یا سوءتغذیه مواجه شوند یا برخی از مواد مغذی اساسی را دریافت نکنند، این امر می‌تواند بر رشد جنینی تأثیر بگذارد.»

اما او کنجکاو بود که آیا سوءتغذیه نه تنها بر رشد جنین، بلکه بر بیان DNA در فرزندان نیز تأثیر می‌گذارد یا خیر، به اصطلاح تغییرات اپی‌ژنتیکی که می‌توانند به ارث برسند؟ و اگر چنین است، این تغییرات در کجا در DNA ظاهر می‌شوند و چند نسل تحت تأثیر قرار می‌گیرند، به‌ویژه زمانی که افراد دیگر تحت فشار غذایی نیستند؟

اکنون تحقیقات جدیدی که توسط تورلتو انجام شده است نشان می‌دهد که - در موش‌ها - یک رژیم غذایی شبیه‌ساز قحطی می‌تواند بر سلامت و رشد کلیه‌های فرزندان در حداقل چهار نسل تأثیر بگذارد. این تحقیق در مجله Heliyon منتشر شده است.

"این ژنتیک نیست، اپی‌ژنتیک است."

این اولین تلاش برای نشان دادن تأثیر رژیم غذایی بر نسل‌های آینده نیست. یک مطالعه از سال 2016 نشان داد که هنگامی که چهار نسل موش رژیم غذایی کم فیبر مصرف می‌کنند، می‌تواند باعث ایجاد تغییرات منفی تقریباً برگشت‌ناپذیر در میکروبیوم روده فرزندان شود. و مطالعه دیگری نشان داد که مادرانی که رژیم غذایی پر قند و پرچرب مصرف می‌کنند، می‌توانند فرزندان خود را مستعد ابتلا به مقاومت به انسولین و مشکلات متابولیک برای حداقل سه نسل کنند.

برای انجام تحقیقات خود، آزمایشگاه تورلتو به گروهی از موش‌ها یک رژیم غذایی کم پروتئین و پر کربوهیدرات داد - حدود یک سوم پروتئینی که موش‌های آزمایشگاهی معمولاً در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنند. نشان داده شده است که رژیم‌های غذایی بسیار کم پروتئین تأثیر فیزیولوژیکی مشابه قحطی بر بدن دارند. سپس محققان فرزندان این موش‌ها را در چهار نسل بعدی که همه رژیم غذایی طبیعی دریافت می‌کردند، مورد مطالعه قرار دادند. آنچه آنها دریافتند این است که همه چهار نسل بعدی وزن تولد پایین‌تر و کلیه‌های کوچکتر و ضعیف‌تر داشتند که عوامل خطر برای بیماری مزمن کلیوی و فشار خون بالا هستند.

موش‌های نوزاد نه تنها زمانی که هر دو والدین قبل از تولید مثل و در دوران بارداری رژیم غذایی کم پروتئین داشتند، بلکه زمانی که فقط پدر قبل از تولید مثل رژیم غذایی کم پروتئین داشت، دچار وزن کم هنگام تولد و اختلال در عملکرد کلیه‌ها شدند. به عبارت دیگر، رژیم غذایی نامناسب نه تنها بر دوره بارداری تأثیر گذاشت، بلکه بر وراثت ژنتیکی از پدر به فرزند نیز تأثیر گذاشت. تورلتو می‌گوید: «این به شما می‌گوید که محیط رحم مهم است، اما آنچه از پدر می‌آید نیز مهم است - این ژنتیک نیست، اپی‌ژنتیک است.»

تورلتو تخمین می‌زند که ممکن است پنج یا شش نسل بهبود رژیم غذایی لازم باشد تا اثرات منفی سوءتغذیه بر سلامت فرزندان فرد فروکش کند، اما تعیین این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. آزمایشگاه او همچنین در حال بررسی مکانیسم مولکولی است که از طریق آن تغییرات اپی‌ژنتیکی منتقل می‌شوند و تلاش می‌کند تا یک متابولیت مکمل ایجاد کند که بتواند به تنظیم مجدد بیان ژن در فرزندان کمک کند.

او می‌خواهد راه حل‌هایی برای خطوط نسل‌های تحت فشار تغذیه‌ای طراحی کند، به طوری که آنچه پدربزرگ و مادربزرگ فرد خورده‌اند، سلامت او را تعیین نکند.