در دنیای آشوب‌زده‌ی ما، داشتن ذهنی آرام نعمتی بزرگ است. اما متاسفانه، بسیاری از افراد تلاش می‌کنند با مصرف دارو و مواد مخدر به این آرامش برسند که می‌تواند منجر به اعتیاد شود. اگر می‌خواهید به روشی سالم و بدون دارو به آرامش درونی برسید، رواقی‌گری راهکارهای ارزشمندی برای شما دارد. در این ویدیو، 7 تمرین رواقی برای دستیابی به آرامش درونی را به شما معرفی می‌کنیم.

۱) پیش‌آگاهی منفی (Negative Visualization)

در نگاه اول، خوش‌بینی همواره مطلوب به نظر می‌رسد. با این حال، اتکا صرف به خوش‌بینی و داشتنِ انتظاراتی صرفا مثبت از زندگی، می‌تواند زمینه‌ساز ناامیدی گردد. بسیاری از افراد روز خود را با نگرشی خوش‌بینانه آغاز می‌کنند اما در مواجهه با سختی‌ها و واقعیات ناخوشایند زندگی، احساس سرخوردگی را تجربه می‌کنند. رواقیون برای مقابله با این چالش، از روشی به نام «پیش‌آگاهی منفی» بهره می‌گیرند. پیش‌آگاهی منفی با آماده‌سازی ذهنی برای رویدادهای ناخوشایند و غیرمنتظره، از قدرت «بدبینی منطقی» استفاده می‌کند. این تمرین به جای انکار مشکلات احتمالی، فرد را برای مواجهه با آن‌ها آماده می‌سازد و از شدت تأثیر منفی رویدادهای ناگوار می‌کاهد.

یکی از برجسته‌ترین رهبران رواقی، امپراتور رومی مارکوس اورلیوس، جمله‌ی تأمل‌برانگیزی دارد:

«هر روز را با گفتن این جمله به خود آغاز کن: امروز با مزاحمت، ناسپاسی، گستاخی، بی‌وفایی، بدخواهی و خودخواهی روبرو خواهم شد - که همه آن‌ها به دلیل نادانی متخلفان از خیر و شر است.»

مارکوس اورلیوس، تأملات، ۲-۱

مارکوس اورلیوس با تجسم سختی‌ها و پذیرش آن‌ها، انتظاراتش را مدیریت می‌کرد و روح خود را در برابر مشکلات آتی مصون می‌ساخت. به عبارت دیگر، او با پیش‌بینی موانع احتمالی و پذیرش ماهیت آن‌ها، از تأثیر منفی این رویدادها بر خود می‌کاست.

۲) تقویتِ خویشتن‌داری

مهارت کنترل نفس نقشی حیاتی در دوری جستن از رفتارهای اعتیادآور، مهار تکانشگری در موقعیت‌های نامناسب و حفظ تمرکز بر امور حقیقتاً مهم ایفا می‌کند. رواقیون تمایز روشنی بین «آنچه تحت کنترل ماست» و «آنچه خارج از کنترل ماست» قائل می‌شوند. اپیکتتوس، فیلسوف رواقی، بیان می‌دارد:

«آنچه تحت کنترل ماست شامل عقاید، اهداف، خواسته‌ها، بیزاری‌ها و به طور کلی، هر آنچه کنش‌های ماست. اما آنچه خارج از کنترل ماست، شامل بدن، مالکیت، شهرت، فرمان و به طور کلی، هر آنچه کنش‌های ما نیست.»

اپیکتتوس، تعلیمات (Enchiridion)،

تقویت ابعاد تحت کنترل ما، که مستلزم تمرین است، کلیدی به شمار می‌رود. روش‌های مختلفی برای دستیابی به این امر وجود دارد. به عنوان مثال، «روزه‌داری متناوب» که در آن برای مدت زمان مشخصی از خوردن پرهیز می‌کنید. مثال دیگر، جویدن تعداد مشخصی از لقمه‌ها پیش از بلعیدن غذاست. مورد آخر به نظر ساده می‌رسد، اما - همانطور که فردی با اشتهای زیاد می‌داند - در مقابل غذا، این تمرین می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد.

۳) تمرین رهایی از وابستگی به آراء دیگران

اکنون که اهمیتِ جویدن کافی غذا را درک کرده‌اید، می‌توانیم به تمرین دیگری بپردازیم. فرض کنید در رستورانی هستید و با دست غذا می‌خورید؛ رفتاری که ممکن است باعث جلب توجه و حتی تمسخر شود. این تمرین به منظور مقابله با ویژگی‌ای طراحی شده که اغلب ما به میزان زیادی درگیر آن هستیم: اهمیت بیش از حد به نظرات دیگران.

مهم است به خاطر داشته باشیم که آراء دیگران خارج از کنترل ماست. بنابراین، نگرانی در مورد آن‌ها دلیلی منطقی ندارد. با این حال، به دلیل عادت‌های اجتماعی شکل‌گرفته در طول زندگی، رهایی از این وابستگی نیازمند تمرین است. ترس از طرد شدن از اجتماع، احساس ناخوشایندی است که به طور عمیق در ما ریشه دوانده است.

با قرار دادن خود در موقعیت‌هایی که ممکن است منجر به قضاوت منفی دیگران شود، به تدریج متوجه می‌شویم که این اتفاق، آن‌چنان که تصور می‌کردیم، آزاردهنده نیست. از این طریق، وابستگی ما به تأیید دیگران کاهش می‌یابد و رویکردی مستقل‌تر در زندگی در پیش می‌گیریم.

۴) تمرینِ ژورنال‌نویسی

رواقیون برای یافتن آرامش و سامان بخشیدن به افکار و خاطرات خود، به نوشتن اندیشه‌هایشان روی کاغذ روی می‌آوردند. بدین ترتیب، ژورنال‌نویسی تأثیری رهایی‌بخش بر ذهن دارد.

احتمالا شناخته‌شده‌ترین چهره‌ی رواقی که به ژورنال‌نویسی شهرت دارد، مارکوس اورلیوس است. اثر او با عنوان «تأملات» در واقع همان ژورنال شخصی اوست که هرگز برای انتشار نوشته نشده بود. اپیکتتوس و سنکا، دیگر فیلسوفان رواقی، نیز به نوعی از ژورنال‌نویسی روی می‌آوردند. سنکا در این باره می‌گوید:

«هنگامی که چراغ خاموش می‌شود و همسرم به خواب می‌رود، با آگاهی از عادتی که اکنون در من نهادینه شده است، به بررسی کل روز خود می‌پردازم و کارهایی را که انجام داده‌ام و حرف‌هایی را که زده‌ام مرور می‌کنم، بدون آنکه چیزی را از خودم پنهان کنم یا از کنار چیزی بی‌تفاوت بگذرم.»

سنکا

۵) مِمِنتو موری (Memento Mori)

«به یاد داشته باش که فانی هستی!» مِمِنتو موری (به لاتین به معنای «به یاد داشته باش که خواهی مرد») تمرینی است که در آن به خودمان یادآوری می‌کنیم مرگ سرنوشت محتوم همه انسان‌هاست. با تفکر در مورد واقعیت مرگ، زندگی‌مان را در بستر درستی قرار می‌دهیم. این تمرین به ما گوشزد می‌کند که عمر به سرعت در حال گذر است و نباید آن را صرف امور بیهوده و پیش پا افتاده کنیم. همچنین، مِمِنتو موری به ما می‌آموزد که زندگی را با تمام وجود در آغوش بکشیم؛ چرا که ممکن است فردا دیگر در قید حیات نباشیم. اندیشیدن به مرگ نباید ترس را در ما برانگیزد، بلکه باید قدردانی و سپاسگزاری از زندگیِ ارزانی‌شده به ما را به دنبال داشته باشد. سنکا، فیلسوف رواقی، در مورد مرگ چنین می‌گوید:

«ذهن خود را برای پایان زندگی آماده کنیم. هیچ کاری را به تعویق نیاندازیم. هر روز، دفتر زندگی خود را متوازن کنیم ... کسی که هر روز زندگی‌اش را به انتها می‌رساند، هرگز با کمبود زمان مواجه نخواهد شد.»

همان‌طور که سنکا اشاره می‌کند، مِمِنتو موری به معنای زندگی در سایه مرگ نیست، بلکه به معنای درک ارزشمندیِ هر لحظه و بهره‌مندی حداکثری از فرصت‌های موجود است.

۶) تماشای جهان از فراز – نگرشی فراگیر

درست است که برخی بر این باورند زمین تخت است، اما اجازه دهید با پذیرش حقیقتی پذیرفته‌شده‌تر پیش برویم: زمین یک کره است. این کره تنها سیاره‌ای کوچک در منظومه شمسی ماست و در مقابل سیارگان بزرگ‌تر مانند مشتری و زحل به طور کامل تحت الشعاع قرار می‌گیرد. و اصلاً راجع به خورشید صحبت نکنیم! خورشید نیز در مقایسه با بسیاری از ستارگان دیگر در کهکشان راه شیری، تنها ستاره‌ای کوچک به شمار می‌رود. کهکشان راه شیری هم در نهایت، تنها یکی از کهکشان‌های بسیار زیاد در جهان پهناور است.

با درک این مفهوم که ما چقدر نسبت به عظمت جهان کوچک هستیم، رها کردن بسیاری از مسائل پیش پا افتاده‌ی زندگی انسانی بسیار آسان‌تر می‌شود. آن همکار آزاردهنده، آن مادر شوهر سر به هوا، راننده‌ای که بی‌ملاحظه جلویتان پیچید، از منظری کیهانی دیگر آن‌قدر اهمیت ندارند. حتی رویدادهای بزرگ‌تر مانند جنگ‌ها، بلایای طبیعی و تراژدی‌های دیگر، هنگامی که وسعت گیتی را در نظر بگیریم، حوادثی جزئی به نظر می‌رسند.

یادآوری کوچکی خودمان، تواضع به همراه می‌آورد، به ما در درک جایگاه‌مان در هستی کمک می‌کند و گاهی اوقات باعث می‌شود با دیدن افرادی که به خاطر مسائل بیهوده و بی‌معنی عصبانی و برآشفته می‌شوند، لبخند بزنیم.

۷) پذیرش سرنوشت (Amor Fati)

نگرانی، ناشی از دغدغه نسبت به نتیجه‌ی خاص است. ما تمایل داریم آینده‌ای مشخص را رقم بزنیم و از وقوع سناریوی ناخواسته هراس داریم. اما نگرانی در مورد آینده، منجر به اضطراب می‌شود و رواقیون برای این موضوع، راه‌حلی ساده به نام «Amor Fati» ارائه می‌دهند. عبارت لاتین «Amor Fati» به معنای «عشق به سرنوشت» است. با پذیرش هر آنچه در زندگی‌تان رخ می‌دهد، به آرامش درونی دست خواهید یافت.

این بدین معنا نیست که به پوچ‌گرایی روی بیاوریم و با این بهانه که در هر صورت همه‌چیز رو به راه است، هیچ تلاشی نکنیم و فاقد هرگونه هدف باشیم. داشتن اهداف و جاه‌طلبی، تا زمانی که نسبت به نتیجه‌ی نهایی بی‌تعلق باشید، قابل قبول است.

فرض کنید نوازنده‌ای هستید که تا حد ممکن تمرین می‌کنید و بهترین قطعات موسیقی را می‌سازید، اما در عین حال، نسبت به بازخوردها یا شهرت، بی‌تعلق هستید. تمرکز شما از یک هدف نهایی مفهومی در آینده، به لحظه‌ی حال معطوف می‌شود و این امر، شما را از نگرانی در مورد نتایج ناخوشایند، رها می‌سازد. من نیز در حین ساخت این کانال یوتیوب، Amor Fati را تمرین می‌کنم: تمام تلاش خود را به کار می‌بندم و با آغوشی باز، پذیرای هر آنچه آینده برایم رقم می‌زند، خواهم بود.