آیا تا به حال احساس کرده‌اید که در باتلاقی از مشکلات گیر افتاده‌اید و هر چقدر تلاش می‌کنید، نمی‌توانید از آن خارج شوید؟ این احساس ناامیدی و درماندگی، ممکن است به تدریج به چیزی به نام "درماندگی آموخته شده" تبدیل شود. این مفهوم روانشناختی، به این معناست که فرد پس از تجربه مکرر شکست و ناکامی، باور می‌کند که هیچ کنترلی بر شرایط زندگی خود ندارد و تلاش برای تغییر اوضاع بی‌فایده است.

درماندگی آموخته شده چیست؟

درماندگی آموخته شده، یک حالت روانی است که در آن فرد، توانایی خود برای ایجاد تغییر در زندگی‌اش را از دست می‌دهد. این حالت، معمولاً پس از مواجهه با موقعیت‌های تکراری و ناموفق ایجاد می‌شود، که در آن‌ها فرد به این نتیجه می‌رسد که تلاش‌هایش بی‌نتیجه است. در نتیجه، انگیزه و امید به آینده را از دست می‌دهد و در برابر مشکلات تسلیم می‌شود.

تاریخچه مفهوم

مفهوم درماندگی آموخته شده، برای اولین بار توسط مارتین سلیگمن، روانشناس آمریکایی، مطرح شد. سلیگمن در آزمایش‌های خود بر روی سگ‌ها، مشاهده کرد که سگ‌هایی که به طور مکرر شوک الکتریکی دریافت می‌کردند، حتی زمانی که فرصت فرار از شوک‌ها برایشان فراهم می‌شد، تلاش نمی‌کردند. این سگ‌ها، به دلیل تجربه‌های قبلی، یاد گرفته بودند که هیچ کنترلی بر شرایط خود ندارند و بنابراین، تسلیم شده بودند.

علائم درماندگی آموخته شده

• احساس بی‌قدرتی: فرد احساس می‌کند که هیچ کنترلی بر زندگی خود ندارد و نمی‌تواند اوضاع را تغییر دهد.
• کاهش انگیزه: فرد تمایلی به تلاش برای دستیابی به اهداف خود ندارد.
• احساس ناامیدی: فرد باور دارد که آینده‌ای روشن در انتظارش نیست.
• کاهش اعتماد به نفس: فرد به توانایی‌های خود شک می‌کند و احساس می‌کند که قادر به انجام هیچ کاری نیست.
• پرخاشگری یا انزوا: فرد ممکن است به دلیل احساس درماندگی، پرخاشگر شود یا از دیگران فاصله بگیرد.

علل درماندگی آموخته شده

• تجربه‌های مکرر شکست: شکست‌های پی در پی در زمینه‌های مختلف زندگی، می‌تواند منجر به درماندگی آموخته شده شود.
• تربیت سختگیرانه: افرادی که در کودکی تربیت سختگیرانه‌ای داشته‌اند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به درماندگی آموخته شده باشند.
• رویدادهای آسیب‌زای زندگی: رویدادهای بزرگی مانند طلاق، از دست دادن عزیزان یا بیماری‌های مزمن، می‌توانند باعث ایجاد احساس درماندگی شوند.
• افکار منفی: داشتن افکار منفی و بدبینانه، می‌تواند احتمال ابتلا به درماندگی آموخته شده را افزایش دهد.

راه‌های مقابله با درماندگی آموخته شده

• تغییر نگرش: تلاش برای تغییر نگرش منفی و جایگزینی آن با افکار مثبت و واقع‌بینانه.
• تعیین اهداف کوچک: شروع با اهداف کوچک و قابل دستیابی و جشن گرفتن موفقیت‌های کوچک.
• تقویت اعتماد به نفس: تقویت باور به توانایی‌های خود و یادآوری موفقیت‌های گذشته.
• جستجوی کمک: مراجعه به روانشناس یا مشاور برای دریافت کمک حرفه‌ای.
• ورزش و فعالیت بدنی: ورزش می‌تواند به کاهش استرس و افزایش سطح انرژی کمک کند.
• ارتباط با دیگران: ارتباط با دوستان و خانواده و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند احساس تنهایی و انزوا را کاهش دهد.

نتیجه‌گیری

درماندگی آموخته شده، اگرچه یک مشکل جدی است، اما قابل درمان است. با شناخت علائم و علل این مشکل و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان بر آن غلبه کرد و زندگی شادتر و پربارتری داشت.

کلمات کلیدی: درماندگی آموخته شده، مارتین سلیگمن، روانشناسی، انگیزه، ناامیدی، اعتماد به نفس، شکست، موفقیت.

توجه: این مقاله صرفاً برای اطلاع‌رسانی عمومی است و نمی‌تواند جایگزین مشاوره حرفه‌ای باشد. در صورت داشتن هرگونه مشکل روانی، حتماً به یک متخصص مراجعه کنید.

آیا می‌خواهید در مورد یک موضوع خاص در رابطه با درماندگی آموخته شده اطلاعات بیشتری کسب کنید؟