علم چیست؟ پاسخ این سوال به ظاهر ساده، تعیین کنندهی چیزهای سرنوشتسازی در دنیای ماست؛ از اینکه چرا باید واکسن بزنیم یا نزنیم یا چرا باید به علم اعتماد کنیم یا نکنیم تا اینکه چرا طالعبینی شبهعلم است و شیادی. پاسخ به این سوال، نسبت ما را با عقلانیت، متافیزیک، تکامل، مهبانگ، پزشکی، علوم انسانی، تکنولوژی و حتی توسعه و پیشرفت و مدرنیته هم مشخص میکند. از اینرو «فلسفهی علم» شاید تنها یک شاخه تخصصی برای دانشگاهیان نباشد، بلکه دانشی است که سطوحی از آن برای هر انسانی ضروری است؛ انسانی که میخواهد در جهان پر سر و صدای امروز آزموده، اندیشورزانه و عاقلانه زندگی کند.
دربارهی «علم مدرن» در جامعهی ما بسیار کم گفتوگو شده است و این، عدم فهم یا فهمی پریشان و مشوش دربارهی علم ایجاد کرده است. این سو تفاهم از یک سو مسیری هموار برای انواع خرافات و شبه علم و نگرشهای ضدعقلانی حتی در بالاترین سطوح تصمیمگیر و تصمیمساز فراهم آورده است؛ از انرژیدرمانی، طب سنتی تا طالعبینی و هومیوپاتی و فالگیری و عرفان کوانتومی مولانا. و از سویی دیگر قرائتی پوزتیستی و متعلق به 70 سال پیش از علم، که هر معرفت معتبری را منحصر به علم و آن هم علم تجربی میداند و در نگاهی سطحی و پیشپاافتاده فلسفه را «فلسفهبافی» ترجمه میکند و متافیزیک را با جنوپری و جادو جنبل یکی دانسته و میاندیشد که علم علاوه بر حوزه «هستها» در حوزه «بایدها» هم ابزار یا روش شناختی کافی است.
ما در پادکست فلسفه علم تلاش کردهایم گفتوگو درباره علم را به عرصه عمومی بیاوریم. چون میاندیشیم که آشنایی با مباحث فلسفه علم برای دانشجویان ما، سازمانها و نهادهای ما، حاکمان ما، رسانههای ما و دانشگاهیان و اندیشمندان ما بسیار بسیار ضروری است.
.در این مسیر امیرحسن موسوی دانش آموخته فلسفه علم و تکنولوژی با پژمان نوروزی همکلام شده و با کارگردانی سیاوش صفاریانپور به بیان سرفصلهایی مهم از فلسفه علم میپردازند. این پادکست کاری است از بنیاد جایزه چراغ.
امیدواریم پادکست فلسفه علم سهم کوچکی در ساختن ایرانی بهتر، که فکر میکنیم همان ایران عقلانیتر است، داشته باشد.
دیدگاه خود را بنویسید